Ўзбекистон ипотека бозори: 2025 йил октябрь

2025 йилнинг иккинчи ярмида Ўзбекистонда ипотека бозори барқарор ўсишни давом эттирмоқда. Молиявий сиёсатдаги ўзгаришлар, давлат дастурлари ва янги банк маҳсулотлари орқали аҳолининг уй-жой сотиб олиш имкониятлари анча кенгайди.

Ҳозирги вақтда мамлакатдаги 35 тадан ортиқ банкнинг 16 таси фуқароларга ипотека кредитлари таклиф қилмоқда. Бозордаги ўртача фоиз ставкаси 26% атрофида бўлиб, бу банк маблағларининг нархи, инфляция даражаси ва қайта молиялаштириш сиёсати билан боғлиқ.

1. 1Давлат дастури бўйича ипотека — давлат қўлловидаги, фоизи паст кредитлар.
2. 2Стандарт ипотека — банкнинг ўз маблағлари ҳисобидан бериладиган, бозор шароитига мос кредитлар.

Бу икки сегмент ўзаро рақобатда эмас, балки турли тоифадаги аҳоли учун мўлжалланган. Давлат ипотекаси ижтимоий вазифани бажаради, тижорат ипотекаси эса иқтисодий фаол қатлам эҳтиёжини қондиришига қаратилган.

Давлат дастури бўйича ипотека — бу фойдаланишга топширилган янги уйлар учун бериладиган кредит тури бўлиб, унинг маблағлари Иқтисодиёт ва молия вазирлиги орқали рефинансирланади. Асосий мақсад — аҳолининг паст ва ўрта даромадли қатламларига уй-жой сотиб олиш имкониятини яратиш.

• Тошкент шаҳрида — 420 млн сўмгача.

• Қорақалпоғистон ва вилоятларда — 330 млн сўмгача.

Бундай ипотека фоизи паст бўлса-да, миқдор чекланган ва фақат янги қурилган уйларга татбиқ этилади.

• Agrobank — 17% (15% бошланғич тўлов билан)
• NBU, Xalq banki, O'zsanoatqurilishbank — 17% (40% бошланғич тўлов билан)
• Asia Alliance Bank, Asakabank, Orient Finance, Mikrokreditbank — 18%
• Hamkorbank, Ipotekabank, Poytaxt Bank — 17–17,5%

Айрим ҳолларда минтақалар бўйича ставкалар фарқ қилади — вилоятларда 0,5–1% паст бўлиши мумкин.

Давлат томонидан ижтимоий ёрдам сифатида 32 млн сўм субсидия берилади. Бу маблағ бошланғич тўловнинг маълум қисмини ёпиш учун мўлжалланган.

Субсидия олиш учун талаблар:

• Фуқаро 18 ёшдан катта ва 60 ёшдан кичик бўлиши керак;
• Доимий иш жойи ва расмий даромади бўлиши шарт;
• Бошқа кредитлар бўйича қарздорлик бўлмаслиги лозим.

2025 йил март ойида Президент қарори билан ипотека кредитларини Ипотекани қайта молияштириш компанияси орқали молиялаштириш механизми жорий этилди. Бу тизим тижорат банкларига арзон ресурс тақдим этиб, фоиз ставкаларини пасайтириш имконини берди.

• Тошкентда — 800 млн сўм.

• Бошқа ҳудудларда — 500 млн сўм.

• Ipotekabank — 19,5%
• Asakabank, Hamkorbank, Agrobank, Xalq banki — 20%
• Invest Finance — 23,99%
• Orient Finance — 26,5%, 40% тўлов билан 24,5%
• Turonbank — 25%

Бу дастур давлат ипотекасига нисбатан фоизда юқорироқ, аммо миқдор ва объект турлари бўйича анча эркин.

Стандарт ипотека кредитлари банкларнинг ўз маблағлари ҳисобидан берилади. Улар ҳам янги, ҳам иккиламчи уйлар учун мўлжалланган.

• Фоиз ставкаси: 23% — 32%
• Муддат: 5 йилдан 20 йилгача
• Бошланғич тўлов: 20–50%
• Имтиёзли давр: 3–18 ой (айрим банкларда)

Бундай ипотекаларнинг асосий афзаллиги — лимитсиз миқдор ва турар-жой турларининг кенг танлови.

• Agrobank— 26% (15 йилгача), 27% (25% тўлов билан)
• Asia Alliance Bank — 26% (15 йилгача)
• Aloqabank— 26% (10 йилгача), 27% (15 йилгача)
• BRB — 24,9%
• Hamkorbank — 27%
• Invest Finance Bank — 27,99% (10 йил), 28,99% (15 йил)
• Ipak Yo'li — 23–24,9% (7–10 йил)
• Davr Bank — 28,99% (7 йил)
• Xalq banki — 24–26%
• Ziraat Bank — 25,5–28%

Бу кредитлар кўпроқ тўлов қобилияти юқори бўлган мижозлар учун мўлжалланган.

1. Зарур ҳужжатлар

• Ариза
• Паспорт ёки ID-карта
• Даромад ҳақида маълумотнома (охирги 6 ой учун)
• Кафил маълумотлари (агар бўлса)
• Олди-сотди шартномаси
• Кадастр нусхаси

2. Жараён босқичлари

1. 1Даромадни тасдиқловчи ҳужжатларни тайёрланади
2. 2Банкка ариза берилади
3. 3Кредит шартлари бўйича баҳоланади
4. 4Уй баҳоланади ва гаровга қўйилади
5. 5Шартнома имзоланганидан сўнг банк маблағни сотувчига ўтказади

Ипотека бозорида сўнгги йилда бир нечта ўзгариш кузатилди:

• Давлат томонидан қайта молиялаш миқдори ошди;
• Ипотека муддатлари узайтирилди (айниқса тижорат банкларида);
• Иккиламчи бозор учун янги кредит турлари пайдо бўлди;
• Халқаро банклар (масалан, Ziraat ва Tenge Bank) рақобатни кучайтирмоқда;

Бу ўзгаришлар аҳолига танлов эркинлигини берди, лекин фоиз ставкалари ҳануз юқори даражада.

Агар мақсад — энг паст фоиз билан янги уй олиш бўлса, давлат дастуридаги ипотекани танлаш мақсадга мувофиқ. Агар асосий омил — катта сумма ва турар-жой турини эркин танлаш бўлса, стандарт ипотека ёки қайта молиялаштирилган вариант фойдалироқ бўлади.

• Даромад барқарорлиги;
• Бошланғич тўлов миқдори;
• Қўшимча тўловлар (суғурта, баҳолаш, гаров харажатлари);
• Ҳақиқий тўлов юкини ҳисоблаш (аннуитет ҳисобида).

• ❓ Ипотека олиш учун ёш чегараси борми? Ҳа, ариза берувчи 18 ёшдан катта ва 60 ёшдан кичик бўлиши лозим.

• ❓ Ипотека фақат янги уйлар учунми? Давлат дастури фақат янги уйлар учун. Стандарт ипотекада иккиламчи уй ҳам бўлиши мумкин.

• ❓ Ипотека учун гаров талаб этиладими? Ҳа, олинаётган уй ўзи гаров сифатида расмийлаштирилади.

• ❓ Субсидияни қаердан олиш мумкин? Иқтисодиёт ва молия вазирлиги орқали белгиланган тартибда.

• ❓ Ипотека учун қайси банк энг фойдалироқ? Фоиз ва бошланғич тўловни ҳисобга олганда, “Агробанк”, “Ипотека-банк” ва “Халқ банки” дастурлари нисбатан қулай ҳисобланади.

• Ўзбекистонда ипотека фоизлари 17% дан 32% гача.
• Давлат дастури — арзон, лекин чекланган.
• Стандарт ипотека — қиммат, лекин эркин.
• Субсидия — 32 млн сўм.
• Давлат ипотекаси — 420 млн сўмгача (Тошкент), 330 млн сўм (ҳудудлар).
• Қайта молиялаштирилган дастур — янги йўналиш, фоиз 19,5–26,5%.
• Банклар сони — 16 та.

2025 йил октябр ҳолатида ипотека бозори Ўзбекистонда иқтисодий фаолиятнинг муҳим драйверларидан бири бўлиб қолмоқда. Давлат дастурлари, қайта молиялаштириш механизмлари ва банк рақобати аҳолининг уй-жой шароитига ижобий таъсир кўрсатмоқда.

Яқин икки йилда ипотека бозори янада рақобатбардош бўлиши, фоиз ставкалари секин-аста пасайиши ва рақамли хизматлар орқали ипотека олиш жараёни соддалашиши кутилмоқда.