Ўзбекистонда коммунал хизматлар учун компенсация: кимларга берилади, қандай олинади ва тўлов миқдори (2025 йил)

Ўзбекистонда уй-жой-коммунал хизматларига (газ, электр энергияси, сув, иссиқлик таъминоти) тўловлар ҳар йили ошиб бормоқда. Шу боис 2022 йилдан фуқароларнинг муайян тоифаларига коммунал хизматлар учун ежемесячная компенсация тайинланади.

Компенсация — бу давлатнинг уй-жой-коммунал харажатларини ёрдам сифатида қоплаб бериш механизми бўлиб, у пенсия, нафақа олиш-олмаслигига қарамай берилади.

Бош мақсад — ижтимоий ҳимояга муҳтож фуқароларни қўллаб-қувватлаш.

Система учта асосий тоифага бўлинган. Барча тўловлар пенсия ҳисоблашнинг базавий миқдори (ПҲБМ) асосида ҳисобланади.

Қуйидагилар олиш ҳуқуқига эга:

• 1941–1945 йиллар урушининг ногиронлари ва иштирокчиларига тенглаштирилганлар;
• парваришга муҳтож ёлғиз пенсионерлар;
• Совет Иттифоқи Қаҳрамонлари, Социалистик меҳнат қаҳрамонлари;
• “Шон-шўҳрат” орденининг уч даражаси билан мукофотланганлар;
• фашистлар концлагерининг собиқ вояга етмаган маҳбуслари;
• Ленинград блокадаси қатнашчилари;
• I гуруҳ кўзи ожиз ногиронлар;
• Чернобил фожеасидан жабрланганлар;
• ядровий полигонларда хизмат қилган пенсионерлар.

Бу жараён қуйидаги фуқароларга тегишли:

• 1941–1945 йиллар урушининг ногиронлари ва тўғридан-тўғри иштирокчилари (тенглаштирилганлардан ташқари).

Бу тўловни қуйидагилар олади:

• 1941–1945 йиллар меҳнат фронти қатнашчилари.

Уларга ҳар ой 45% миқдорда компенсация тайинланади.

Юз ёшга тўлган фуқаролар ПҲБМнинг 100% миқдорида қўшимча тўлов олади.

Бу катта ёшдаги фуқароларни ижтимоий қўллаб-қувватлашнинг муҳим қисми ҳисобланади.

Компенсация пенсия ёки ижтимоий нафақа билан бир вақтда тўланади.

Компенсация иш ҳақи тўланадиган санада корхона томонидан берилади.

Бундай шахслар 2022 йилдан компенсацияни:

• Молия вазирлиги ҳузуридаги Пенсия жамғармаси орқали,
• пенсиялар тўланадиган санада олади.

Давлат хизматлари марказига ёки маҳалла фуқаролар йиғини орқали берилади.

• уруш иштирокчиси (ёки тенглаштирилган) гувоҳномаси;
• ногиронлик гувоҳномаси;
• Чернобил бўйича маълумотнома;
• меҳнат фронти тўғрисидаги ҳужжат;
• парваришга муҳтожлик ҳақида тиббий тасдиқнома ва бошқалар.

Компенсация ариза берилган ойдан кейинги ойнинг 1-сонидан бошлаб берилди.

Йўқ. Солиқ кодексига кўра:

• коммунал хизматлар учун компенсация жисмоний шахсларнинг даромадига киритилмайди,
• ундан солиқ олинмайди,
• у иш ҳақи ва бошқа даромадлардан мустақил тарзда ҳисобланади.

Ёш, иш стажи ва ишловчи-ишламаслиги аҳамиятга эга эмас.

Ҳар ойда, ўз вақтида тўланади.

Аризалар автоматик тартибда кўриб чиқилади, ортиқча ҳужжат талаб қилинмайди.

Бу компенсация миқдорини фуқаро қўлига тўлиқ етиб боришини таъминлайди.

Давлат хизматлари маркази ёки ЯИДХП орқали.

Имтиёзни исботловчи ҳужжатлар.

Одатда 10–15 иш куни.

Кейинги ойнинг 1-санасидан.

2022 йилда жорий этилган компенсация механизми 2025 йилга келиб Ўзбекистонда ижтимоий ҳимоя тизимининг ажралмас қисмига айланди. Бу тизим:

• фуқароларнинг коммунал харажатларини енгиллаштиради;
• ёш, саломатлик ва ижтимоий ҳолатига кўра қўллаб-қувватлашни кучайтиради;
• ҳақиқий эҳтиёжманд тоифага аниқ ва манзилли ёрдам кўрсатади.

Агар сиз ушбу тоифалардан бирига кирсангиз, компенсация сизга тегишли. Ариза топшириш орқали ҳар ойда барқарор ёрдам олишингиз мумкин.