Ўзбекистонда кўчмас мулкка инвестициялар

2025 йилда Ўзбекистон кўчмас мулкка сармоя киритиш учун жозибадор мамлакат бўлиб қолмоқда. Инфратузилманинг жадал ривожланиши, барқарор макроиқтисодий вазият, шаҳар аҳолисининг ўсиши ва иқтисодиётнинг эркинлашуви ҳам маҳаллий, ҳам хорижий инвесторлар учун кенг имкониятлар яратмоқда.

Ўзбекистон катта демографик салоҳиятга эга мамлакат. Ёш аҳоли, урбанизациянинг тез суръатлари ва қурилиш соҳасининг давлат томонидан қўллаб-қувватланиши кўчмас мулк бозорини айниқса серҳаракат қилмоқда. Мамлакатнинг пойтахти ва энг йирик иқтисодий маркази бўлган Тошкент шаҳри алоҳида ажралиб туради. Бу ерда турар-жой ва тижорат объектларига бўлган талаб йилдан-йилга ортиб бормоқда. Тошкентда кўчмас мулк сотиб олиш мулк эгаларига капитал ўсиш имкониятини таъминлайди ва барқарор пассив даромад манбасини яратади.

Энг кенг тарқалган вариантлардан бири - бирламчи бозордан квартира сотиб олишдир. Айниқса, бу қурилиш бошланғич босқичида, нарх энг паст ва ўсиш имконияти энг юқори бўлган пайтда долзарбдир. Кадастр рўйхатидан ўтказилгандан сўнг, объектни фойдали нархда қайта сотиш мумкин. Тўғри стратегия қўлланилганда даромадлилик йилига 25-50 фоизгача етиши мумкин. Иккиламчи кўчмас мулк муқобил вариант ҳисобланади: у расмийлаштиришга камроқ вақт талаб қилади ва ижара даромадини деярли дарҳол олиш имконини беради. Бироқ, бундай объектлар, айниқса эски турар-жой фондидагилар, қиймат ўсиши нуқтаи назаридан камроқ истиқболли бўлиши мумкин.

Ер участкаларига ҳам қизиқиш катта, айниқса инфратузилмани ривожлантириш режалаштирилган ҳудудларда. Тижорат кўчмас мулки кўпроқ иқтисодий фаолликка боғлиқ бўлиб, узоқ муддатли истиқболда юқори даромад келтириши мумкин, аммо бунда ликвидлиги пастроқ бўлади.

Уй-жойларни ижарага бериш барқарор даромад манбаи бўлиб қолмоқда. Айниқса, аҳоли гавжум жойлардаги кичик ҳажмли уй-жойларга талаб юқори: бу ерда даромадлилик йилига ўртача 8-12 фоизни ташкил этади.

Мутахассислар мақсадни аниқлашдан бошлашни тавсия қиладилар. Қисқа муддатли мақсадлар учун (1-2 йил) қурилиш бошланғич босқичида квартира сотиб олиш ва кейинчалик сотиш формати мақбулдир. Ўрта муддатли стратегия (3-5 йил) инвестициялар айланмасини назарда тутади: сотиб олиш, қийматнинг ўсиши, каттароқ ёки сифатлироқ объектни сотиш ва сотиб олиш. Узоқ муддатли ёндашув активларни босқичма-босқич капиталлаштириш ва инвестиция портфелини шакллантиришга қаратилган.

Мисол: 50 000 долларга сотиб олинган бир хонали квартира 5 йил ичида қайта инвестиция қилиш ва нархларнинг йиллик 30 фоизга ўсиши шароитида қиймати 166 000 доллар ва майдони 110 квадрат метрдан ортиқ бўлган активга айланиши мумкин. Бундай жараён жойлашув, қурувчи ва турар-жой синфини тўғри танлаш орқали амалга оширилиши мумкин.

Агар сиз узоқ муддатли истиқболга эътибор қаратсангиз, янги қурилган уйларга устунлик беришингиз мақсадга мувофиқ: замонавий уй-жой юқори ликвидликка эга, жозибадорлигини узоқроқ сақлайди ва таъмирлаш харажатларини камайтиради. Иккиламчи кўчмас мулк битимдан кейин дарҳол даромад олишни истаганлар учун мос келади. Бироқ у техник ҳолатни ва ҳуқуқий тозаликни синчковлик билан текширишни талаб қилади.

Жойлашув асосий омил бўлиб қолмоқда. Ривожланган инфратузилма, қулай транспорт ва ижтимоий объектларга эга ҳудудлар ижарачилар учун ҳам, харидорлар учун ҳам жозибалидир. Жойлашув нафақат ҳозирда қулай, балки келажакда ҳам ривожланиш имкониятига эга бўлса, янада яхшироқ. Кўчмас мулк синфи ҳам муҳим аҳамиятга эга: кўпинча эконом-сегментдаги катта квартирани сотиб олишдан кўра, бизнес-классдаги ихчам квартирани сотиб олиш фойдалироқ ҳисобланади.

Бундан ташқари, режалаштириш масаласига ҳам эътибор қаратиш лозим. Хоналарнинг мутаносиблиги, ёруғлиги, деразаларнинг мавжудлиги, мантиқий зоналарга ажратилганлиги ликвидликка бевосита таъсир кўрсатади. Туман инфратузилмаси ҳам ҳал қилувчи омиллардан биридир. Нафақат мавжуд иншоотлар, балки ривожланиш режалари ҳам муҳим аҳамиятга эга: агар объект топширилиш пайтига келиб ёнида мактаблар, клиникалар, боғлар ва савдо-кўнгилочар марказлари пайдо бўлса, бу унинг қийматини сезиларли даражада оширади.

Қурувчи компаниянинг ишончлилиги муваффақиятли инвестициянинг пойдеворидир. Обрўси, топшириш муддатлари, олдинги лойиҳалар бўйича ваъдаларнинг бажарилиши ва фаолиятининг шаффофлиги - буларнинг барчаси шартнома имзоланишидан олдин синчиклаб баҳоланиши керак. Ҳатто энг истиқболли ҳудудда ҳам, агар объект кечикиб қурилса ёки умуман қуриб битказилмаса, кутилган фойда олинмайди.

Ўзбекистонда кўчмас мулк бозори барқарор ўсиш суръатларини кўрсатмоқда. Ташқи иқтисодий тебранишлар шароитида ҳам уй-жой нархлари йилига ўртача 20-25 фоизга ошмоқда. Шу билан бирга, ижара даромади барқарор молиявий таъминотни таъминлайди, эскроу ҳисобварақлари ва улушли қурилишнинг янги қоидалари эса шаффофликни ошириб, инвесторлар манфаатларини ҳимоя қилади. Ипотека дастурлари кўринишидаги давлат ёрдами эса инвестицияларни кенг доирадаги шахслар учун янада қулайроқ қилмоқда.

Бозорда хатарлар барибир мавжуд. Булар виждонсиз қурувчилар, чекка ҳудудлардаги объектларнинг ликвидлигини нотўғри баҳолаш ва иккиламчи бозордаги кўчмас мулкнинг техник ҳолати билан боғлиқ муаммолардир. Шунингдек, инвестициялар қиймати ва даромадлилигига таъсир қилувчи валюта курслари ва қонунчиликдаги эҳтимолий ўзгаришларни ҳам ҳисобга олиш лозим.

Ўзбекистонда кўчмас мулкка сармоя киритиш - капитални сақлаш ва кўпайтиришнинг ишончли усули ҳисобланади. Энг муҳими, мақсадларни аниқ белгилаш, хавф-хатарларни баҳолаш ва тўғри стратегияни танлашдир. Оқилона сармоя киритиш бир неча йил ичида пассив даромад, оила учун турар жой ва активларнинг сезиларли даражада ўсишини таъминлаш имконини беради. Иқтисодиётнинг барқарор ўсиши ва шаҳарларнинг кенгайиши шароитида бундай сармоялар 2025 йилда ҳам энг истиқболли йўналишлардан бири бўлиб қолмоқда.