Орзуингиздаги уй учун ер майдони қандай танланади? Ўзбекистон бўйича мукаммал қўлланма (2025)

Ўз уйини қуришни режалаштираётган ҳар бир инсон учун ер майдони танлаш — бу энг муҳим ва стратегик қадамлардан бири. Уйнинг лойиҳаси, қурилиш материаллари ёки ишчи кучидан ҳам муҳимроқ масала — айнан ер танлашдир. Чунки уйни кейин ўзгартириш мумкин, лекин ерни ўзгартириб бўлмайди. Нотоғри танланган ер майдони келажакда катта харажатлар, қатор муаммолар ва асоссиз юклиликка олиб келиши мумкин.

Ўзбекистонда хусусий уй-жой қурилиши бозори сўнгги йилларда жуда фаол ривожланмоқда. Янги массивлар қурилмоқда, шаҳарлар кенгаймоқда, инфратузилма янгиланмоқда. Шундай шароитда тўғри ер майдони танлаш нафақат қурилиш жараёни, балки кейинги 20–30 йиллик яшаш сифатини белгилаб беради.

Кўп одамлар дастлаб архитектура лойиҳасини, девор материалини ёки бригада танлашни ўйлайди. Лекин мутахассислар аниқ таъкидлайди: ер майдони — уйнинг асосий пойдевори. Сизнинг уйингиз қандай бўлиши ҳам ернинг хусусиятларига боғлиқ.

Сувли ер, пастлик, пучинли грунт ёки тик релъеф — барчаси фундамент қиммат бўлишига сабаб. Нотўғри танлов 2–3 баробар ортиқ сарф-харажат талаб қилади.

Газ, свет, сув, канализация — агар участка узоқда ёки паст жойда бўлса, уларни улаш учун миллионлаб сум сарфлашга тўғри келади.

Ерда арест бўлиши, мақомининг нотўғрилиги, мерос талашуви каби омиллар уй қуришни мумкинсиз қилиб қўйиши мумкин.

Инфратузилма, мактаб, боғча, йўллар, хавфсизлик, экологик ҳолат — булар уйдан ҳам муҳим.

Тўғри танланган ер 5–10 йилда иккита баробар миқдорида қимматлашиши мумкин.

Ер танлашда мақсадли йўналиш (целевое назначение) — энг муҳим юридик параметр. Бу ерда уй қуриш мумкинми ёки йўқ — айнан шу ҳужжат белгилайди.

Энг тўғри ва қулай вариант.

Бу ерларда:

• уйни бемалол қуриш мумкин,
• коммуникацияларга расман уланиш мумкин,
• прописка қилинади,
• қурилишга рухсат олиш осон.

Бундай ерларда қурилиш мумкин, лекин:

• капитал қурилишга чеклов бўлиши мумкин,
• газ уланмаган бўлиши мумкин,
• прописка қилиш имкони чекланган,
• сув фақат мавсумий.

Бундай ерларда уй қуриш қонунга зид. Баъзи сотувчилар ер майдонида “уйча бор” деб айтади, лекин бу уй қонуний эмас.

• кадастр нусхасини,
• ернинг мақомини,
• кадастр чегараларини,
• сервитутлар ва чекловларни,
• ерда арест ёки гаров бор-йўқлигини.

Тўғри ҳужжатларсиз қурилиш деярли имконсиз.

Кўп ҳолларда ер мерос бўлиб қолган, бир нечта эгага тегишли, ёки паспорти янгиланмаган бўлади.

Агар ер гаровда бўлса — сотиб олиш мумкин эмас. Агар арест бўлса — нотариус келишувни расмийлаштирмайди.

Кўпинча ер майдони қоғозда бир хил, амалда бошқача. Бу қўшнилар билан можаро келтиради.

2026 йилдан йирик битимлар фаќат безналичний тартибда амалга оширилади.

Кейин ўзгармайдиган ягона нарса — ернинг жойлашуви.

Инсон уйда эмас, ҳудудда яшайди. Шунинг учун жойлашув энг катта омил.

Аҳамиятли нуқталар:

• мактаб ва боғча,
• шифохона,
• дорихона,
• бозор ва супермаркет,
• жамоат транспорти,
• асосий магистралларга чиқиш.

Агар ҳудудда:

• янги йўл,
• янги мактаб,
• метро,
• боғча,
• йирик савдо маркази қурилиши режалаштирилган бўлса,

участка нархи тез ошади.

Ер танлашда одамлар нархга эътибор берадилар, лекин коммуникациялар нархи баъзан ердан ҳам қиммат бўлади.

Трансформатор узоқда бўлса, қўшимча уланиш талаб қилинади.

Кўп янги массивларда ҳали газ йўқ. Электр иситиш эса қиммат.

• марказлашган сув тизими,
• скважина,
• график бўйича сув.

Кўп ҳудудда септик қўйилади. Грунт сувлари юқори бўлса, септик тўғри ишламайди.

Умумий уланиш харажатлари 20 млн — 150 млн сумгача етиши мумкин.

Рельеф — юзаки кўринади, лекин қурилиш харажатининг ярмидан кўпини белгилайди.

• ёмғир суви тўпланади,
• подвал қилиш мумкин эмас,
• дренаж қимматга тушади.

Афзал томони: сув турмайди. Камчилиги: сув улаш қиммат бўлиши мумкин.

Грунт сувлари уйнинг ёстиқ қисми — фундаментга тўғридан-тўғри таъсир қилади.

Идеал ҳолат — 2,5–3 метрдан паст. Агар сув юқори бўлса:

• фундамент қиммат бўлади,
• намлик кўпаяди,
• септик ишламайди.

Геология қуйидагиларни аниқлайди:

• ернинг кўтарувчанлик даражаси,
• фундамент тури,
• қурилиш хавфлари.

4–8 сотих — уй, ҳовли, парковка учун етарли.

Энг яхши шакллар:

• квадрат,
• тўғри тўртбурчак.

Мушкул шакллар:

• учбурчак,
• узун ва тор участка.

Жануб томонга қараган уйлар — иссиқроқ ва эргономикроқ.

Баланд ёки жуда яқин уйлар қуёшни ёпиб қўйиши мумкин.

Саноат корхоналари, чиқинди полигонлари, қаттиқ транспорт оқими — саломатликка таъсир қилади.

Ёмон йўллар қурилиш материалларини ташишни қимматлаштиради.

Экскаватор, миксер, манипулятор учун кенг йўл зарур.

• Оползневой ҳудуд
• Зилзила хавфи юқори ҳудуд
• Ёмғирда сув чиқиши
• Ер ости коммуникацияларининг ўтиши

Ер майдони арзон бўлиши мумкин, лекин уни тайёрлаш ва коммуникациялар 2–3 баробар қиммат бўлиши мумкин.

• геодезия, геология,
• фундамент,
• сув, свет ва газ уланиши,
• девор қуриш,
• ерни текислаш,
• канализация,
• рухсатномалар.

Сўнгги йилларда ер қиймати йиллик 15–25% ўсмоқда. Энг тез ўсувчи шаҳарлар:

• Тошкент
• Самарқанд
• Фарғона
• Наманган
• Бухоро

Ўсишга таъсир қилаётган омиллар:

• янги магистраллар,
• метро лойиҳалари,
• инфратузилманинг кенгайиши,
• туристик зоналар,
• аҳоли ўсиши.

• кадастр
• мақом (ИЖС)
• арест йўқ
• гаров йўқ
• чегаралар аниқ

• электр бор
• газ имконияти
• сув манбаи
• грунт сувлари чуқурлиги
• рельеф тўғри
• ер шакли қулай

• мактаб, боғча
• шифохона
• магазин
• йўллар
• транспорт

• саноат зоналари йўқ
• тоза ҳаво
• қўшнилар тинч
• сув босиши хавфи йўқ

Орзуингизни амалга оширишда енг муҳим қадам — бу ер танлаш. Агар ер тўғри танланса:

• уй қурилиши осонлашади,
• харажатлар камаяди,
• уйни эксплуатация қилиш арзонроқ бўлади,
• ликвидлик ошади,
• 20–30 йилгача муаммосиз яшаш мумкин бўлади.