Ko‘chmas mulk narxini to‘g‘ri baholash

Ko‘chmas mulk qiymatini mustaqil baholash qiyin bo‘lishi mumkin, ammo ma’lum bosqichlarga rioya qilish orqali haqiqatga yaqin natijaga erishish mumkin.

Uy narxini aniqlashning eng oddiy va samarali usullaridan biri – uni bozorning o‘xshash ob’ektlari bilan taqqoslash. Buning uchun:

1. Hududingizdagi shunga o‘xshash xonadonlarning sotuv e’lonlarini toping.

2. Xonadonlarning maydoni, qavati, holati, qurilish yili kabi xususiyatlarini solishtiring.

3. Narxlar farqiga sabab bo‘luvchi omillarga e’tibor bering.

Qanchalik ko‘p o‘xshash ob’ektlarni tahlil qilsangiz, baholash shuncha aniq bo‘ladi.

Xonadonning joriy holati uning narxiga katta ta’sir qiladi. Quyidagilar inobatga olinadi:

1. Ta’mir sifati: yangi ta’mirlangan kvartira qimmatroq baholanadi, kapital ta’mir talab qiladigan uy esa arzonroq bo‘lishi mumkin.

2. Kommunikatsiyalar holati: elektr tarmog‘i, suv ta’minoti va isitish tizimi soz bo‘lsa, narx oshadi.

3. Rejalashtirish va qo‘shimcha qulayliklar: balkon, omborxona, panoramali derazalar kabi omillar narxga ta’sir qiladi.

Xonadonning joylashuvi uning narxiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Asosiy omillar:

1. Metro, jamoat transporti bekatlariga yaqinlik.

2. Maktablar, bolalar bog‘chalari, shifoxonalar, do‘konlarning mavjudligi.

3. Hududning ekologik holati: bog‘lar, suv havzalari, sanoat zonalarining yo‘qligi.

4. Hududning xavfsizlik darajasi va nufuzliligi.

Shu sababli, bir xil xonadon turli hududlarda narxi bo‘yicha sezilarli farq qilishi mumkin.

Ko‘chmas mulkni sotib olishdan oldin uning huquqiy maqomini tekshirish muhim, chunki hujjatlar bilan bog‘liq muammolar narxga ta’sir qilishi yoki bitimni murakkablashtirishi mumkin. E’tibor berish kerak bo‘lgan jihatlar:

1. Ob’ekt garovda yoki hibsda emasligini tekshirish.

2. Mulk huquqining qonuniyligini tasdiqlash.

3. Ro‘yxatdan o‘tgan yashovchilar, ayniqsa, voyaga yetmagan shaxslar mavjud emasligini aniqlash.

Huquqiy tarixi oddiy va muammosiz bo‘lgan xonadonlar bozorda yuqoriroq narxda baholanadi.

Ko‘chmas mulk narxlari iqtisodiy holat, talab va taklifga bog‘liq. Aniq baho olish uchun:

1. So‘nggi oylarda narxlar dinamikasini o‘rganing.

2. Hududingizdagi uy-joy bozorining talab darajasini baholang.

3. Narxlarga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan omillarni inobatga oling (qurilish materiallari narxining oshishi, ipoteka stavkalarining o‘zgarishi).

Ko‘tarilish tendensiyasi bozor narxining o‘sishiga, pasayish esa tushishiga olib kelishi mumkin.

Agar aniq qiymatni bilish kerak bo‘lsa, sertifikatlangan baholovchiga murojaat qilish maqsadga muvofiq. Mutaxassis:

1. Ob’ektni batafsil tahlil qiladi.

2. Texnik holat, joylashuv, huquqiy masalalarni hisobga oladi.

3. Bank yoki sudda foydalanish mumkin bo‘lgan rasmiy hisobot tayyorlaydi.

Ob’ektiv baholash sotuvchi bilan muzokaralar olib borishda, ortiqcha to‘lovlardan qochishda va to‘g‘ri moliyaviy qaror qabul qilishda yordam beradi. Qancha ko‘p jihatlarni o‘rgansangiz, shuncha aniq baho aniqlash mumkin bo‘ladi.