Ўзбекистонда электрон рақамли имзо олиш: тўлиқ қўлланма

Ўзбекистонда давлат ва тижорат хизматларининг рақамлаштирилиши электрон рақамли имзони (ЭРИ) зарурий воситага айлантирмоқда. ЭРИ туфайли фуқаролар ва компаниялар давлат хизматлари порталидан фойдаланиш, солиқ ҳисоботларини топшириш, шартномаларни онлайн имзолаш, тендерларда қатнашиш ва ҳатто офисга бормасдан бизнес очиш имкониятига эга бўлмоқдалар.

ЭРИ қўлда қўйилган имзога тенглаштирилгани боис, тўлиқ юридик кучга эга. Бироқ кўпчиликда савол туғилади: Ўзбекистонда ЭРИни қандай олиш мумкин, қандай ҳужжатлар талаб этилади ва унинг нархи қанча?

Ушбу мақолада барча вариантларни - онлайн ва офлайн усулларни кўриб чиқамиз, зарур ҳужжатлар, нархлар, муддатлар ва расмийлаштиришдаги типик хатолар ҳақида батафсил маълумот берамиз.

ЭРИ (электрон рақамли имзо) - бу ноёб криптографик калит бўлиб, у қуйидагиларга имкон яратади:

• давлат ва тижорат онлайн порталларига киришда шахсни тасдиқлаш;
• юридик кучга эга бўлган ҳужжатларни электрон тарзда имзолаш;
• my.gov.uz портали хизматларидан фойдаланиш;
• солиқ ва бухгалтерия ҳисоботларини тақдим этиш;
• электрон тендерлар ва харидларда қатнашиш;
• бизнес ва ҳужжат айланмасини тўлиқ онлайн юритиш.

Содда қилиб айтганда, Ўзбекистонда ЭРИ - давлат органлари ва бизнес билан ишлаш учун "рақамли паспорт" ҳисобланади.

Бугунги кунда мамлакатда учта асосий усул мавжуд:

Бу вариант айниқса жисмоний шахслар учун қулай.

Босқичма-босқич йўриқнома:

1. 1My.gov.uz сайтига киринг.
2. 2Шахсий кабинет орқали тизимга киринг.
3. 3"ЭРИ олиш" хизматини танланг.
4. 4Сўровномани тўлдиринг ва паспорт ёки ID-карта сканерланган нусхаларини бириктиринг.
5. 5MyID (смартфон камераси ёки QR-код) орқали биометрик идентификациядан ўтинг.
6. 6Давлат божини тўланг (Payme, Click ёки бошқа тўлов тизими орқали).
7. 7Текширувни кутинг ва ЭРИни файл кўринишида ёки илова орқали кириш шаклида олинг.

Афзалликлари: офисга ташриф буюриш шарт эмас, расмийлаштириш 10-30 дақиқа вақт олади. Камчиликлари: замонавий смартфон ва интернет керак бўлади.

e-imzo.uz - расмий портал бўлиб, кўпинча тадбиркорлар ва бухгалтерлар ЭРИни шу орқали расмийлаштиришади.

Ҳаракатлар тартиби:

1. 1e-imzo.uz сайтидаги шахсий кабинетингизга киринг.
2. 2Файл ёки USB-токенда қайси калит кераклигини кўрсатинг.
3. 3Сўровномани тўлдиринг: паспорт маълумотлари, СТИР, алоқа телефони ва электрон почта манзили.
4. 4Хизмат учун тўловни амалга оширинг.
5. 5Компьютерда ишлаш учун e-imzo плагинини юклаб олинг ва ўрнатинг.
6. 6Калитни олинг ва ундан фойдаланишни бошланг.

Афзалликлари: жисмоний шахслар, якка тартибдаги тадбиркорлар ва юридик шахслар учун мос келади, бухгалтерия дастурлари билан қулай интеграциялашган. Камчиликлари: дастурий таъминотни созлашда асосий билимлар талаб этилади.

Шахсан мурожаат қилишни маъқул кўрадиганлар учун.

Қилиниши керак бўлган ишлар:

• Энг яқин ДХМга боринг.
• Паспорт ёки ID-карта, флешка ёки USB-токенни олиб келинг.
• ЭРИ олиш учун ариза тўлдиринг.
• Хизмат ҳақини жойида тўланг.
• Тайёр калитни флешка ёки токенда олинг.

Афзалликлари: мутахассис ёрдами, хато қилиш эҳтимоли камроқ. Камчиликлари: шахсан ташриф буюриш ва навбатда кутиш зарурати.

• Паспорт ёки ID-карта;
• фаол мобил телефон рақами;
• электрон почта манзили;
• зарур ҳолларда флешка ёки USB-токен.

• Раҳбар ёки ваколатли шахснинг паспорти;
• рўйхатдан ўтганлик тўғрисидаги гувоҳнома ёки СТИР;
• ташкилот муҳри;
• ишончнома (агар ҳужжатларни вакил топширса).

Ўзбекистон фуқаролари учун ЭРИ нархи базавий ҳисоблаш миқдорининг (БҲМ) 7 фоизини ташкил этади.

• 2025 йил июль ойи учун БҲМ = 375 000 сўм.

• Жисмоний шахслар учун ЭРИ нархи = 26 250 сўм.

Компаниялар ва якка тартибдаги тадбиркорлар учун нарх юқорироқ - БҲМнинг 10 фоизи.

• БҲМ 375 000 сўм бўлганда, юридик шахслар учун ЭРИ нархи = 37 500 сўм.

• онлайн тўлов тизимлари орқали;

• Давлат хизматлари марказлари (ДХМ) кассаларида;

• компаниянинг корпоратив ҳисобидан.

• БҲМнинг ўзгариши. Агар БҲМ қайта кўриб чиқилса, ЭРИ нархи ҳам ўзгаради.

• Калитнинг амал қилиш муддати. Одатда 12 ойга, баъзан 24 ойга берилади.

• Ташувчи тури. Файл ёки токен (USB-калит) - токен учун қўшимча тўлов талаб қилиниши мумкин.

Одатда ЭРИ 12-24 ойга берилади.

Узайтириш учун қуйидагилар кифоя:

1. 1e-imzo.uz шахсий кабинетига киринг.
2. 2"ЭРИни узайтириш" хизматини танланг.
3. 3Давлат божини тўланг.
4. 4Янги сертификат олинг.

Узайтиришни ДХМга қайта ташриф буюрмасдан, онлайн тарзда амалга ошириш мумкин.

1. 1Нотўғри паспорт маълумотлари. Юборишдан олдин анкетани текширинг.
2. 2Эскирган СИМ-карта. СМС-тасдиқлаш келмай қолиши мумкин.
3. 3Жорий электрон почта манзилининг йўқлиги. Фаоллаштириш учун электрон почта зарур.
4. 4Браузер билан боғлиқ муаммолар. Э-имзо учун Chrome ёки Edge ишлатиш мақсадга мувофиқ.
5. 5Калит пароли унутилган. Уни тиклаш имконсиз, янгисини олишга тўғри келади.

ЭРИни ДХМга бормасдан олиш мумкинми? Ҳа, my.gov.uz ёки e-imzo орқали расмийлаштириш мумкин.

Бир нечта қурилмада битта ЭРИдан фойдаланиш мумкинми? Ҳа, агар калит файл форматида бўлса. Токен учун эса фақат драйвер ўрнатилган компьютерда.

ЭРИни йўқотиш мумкинми? Файл ёки токенни йўқотиш мумкин. Бундай ҳолда, янги калит олиш учун мурожаат қилиш лозим.

Мактаб ўқувчилари ёки талабаларга ЭРИ керакми? Кўпинча керак эмас. ЭРИ вояга етган фуқароларга давлат хизматларидан фойдаланиш ва тадбиркорлик фаолиятини юритиш учун зарур.

Банклар билан шартномаларни ЭРИ орқали имзолаш мумкинми? Ҳа, Ўзбекистондаги кўплаб банклар онлайн кредитлар ва ипотекани расмийлаштиришда ЭРИни қабул қилади.

• Ҳеч қачон пароль ва калит файлини бегоналарга берманг.
• Флешка/токенни компьютердан алоҳида сақланг.
• Мураккаб паролдан фойдаланинг.
• Имзонинг амал қилиш муддатини олдиндан текшириб қўйинг.
• E-imzo дастури учун янгиланишларни ўрнатиб боринг.

Ўзбекистонда ERI - бу вақтни тежайдиган ва давлат хизматларини янада қулайроқ қиладиган замонавий воситадир. Уни уч хил усулда олиш мумкин:

• онлайн тарзда my.gov.uz орқали;
• e-imzo портали орқали;
• энг яқин Давлат хизматлари марказида.

ЭРИ нархи унча қиммат эмас, фойдаси эса кўзга кўриниб турибди: электрон имзо рақамли хизматларга кириш имкониятини беради, бизнесни онлайн юритиш имконини яратади ва қоғозбозликдан халос этади.